Er zijn voor de energietransitie ernstige tekorten op het gebied van menskracht, ruimte en materialen. Die moeten we snel aanpakken. Volgens voorzitter Bernard ter Haar moet de overheid hierbij een sterke regierol nemen. “Belangrijk is dat we alle opties openhouden, ook minder aantrekkelijke zoals het afvangen en opslaan van CO2 en biomassa. En we moeten ook anders kijken. We hoeven minder bang te zijn als door de transitie bedrijven verdwijnen. Daarmee kunnen we bijvoorbeeld de tekorten aan arbeidsplekken voor het bouwen aan het nieuwe energiesysteem oplossen.”
Draagvlak
Rode draad door de voorlopige bevindingen is draagvlak. Maatschappelijke betrokkenheid is cruciaal bij het doorvoeren van lastige en soms zelfs pijnlijke maatregelen en vooral ook voor de noodzakelijke gedragsverandering. Want hoe lager de energievraag is, hoe beter de doelen bereikt kunnen worden. Ter Haar: “Rechtvaardigheid is een belangrijke voorwaarde voor draagvlak. Dat kan betekenen dat gevestigde partijen relatief moeten inleveren. We moeten de discussie verbreden. In dat opzicht is het logisch om jongeren een zwaardere stem te geven dan ouderen. Alle kosten van de transitie naar de toekomstige generaties overhevelen is niet fair.”
De tien voorlopige bevindingen van het onderzoek:
- De economie en maatschappij in 2050 moeten het uitgangspunt vormen.
- De energietransitie moet vorm krijgen in synergie met andere grote ontwikkelingen.
- Voor een klimaatneutraal Nederland in 2050 moet het energiesysteem in 2040 CO2-neutraal zijn en het elektriciteitssysteem al in 2035.
- Rechtvaardigheid van het energiesysteem is een cruciale factor voor maatschappelijke inbedding.
- De economische structuur van Nederland bemoeilijkt de opgave.
- Schaarste vraagt om keuzes.
- De keuzes van de overheid doen ertoe: haar regie is nodig.
- Energiebesparing en gedragsverandering zijn een robuust onderdeel van de energietransitie en verdienen prioriteit.
- De uitbreiding van de hernieuwbare elektriciteitsvoorziening moet voorrang krijgen.
- Ook minder robuuste ontwikkelpaden moeten worden opgestart.
Lees hier de volledige tussenrapportage van het expertteam.